Królewicz i żebrak | M. Twain

Królewicz i żebrak | M. Twain

Królewicz i żebrak

Królewicz i żebrak, to opowieść o tym, jak pozornie niewinna zabawa dwóch chłopców, w której zamieniają się ubraniami, może sprawić, że ich życie zupełnie się zmieni. Otóż przez pecha, nieświadomość reguł, które rządzą światem oraz okoliczności. Jeden z tych chłopców jest żebrakiem i nazywa się Tom Canty, zaś drugi jest następcą tronu angielskiego, Edwardem VI. Niestety nie są świadomi, że w XVI wieku, bo wtedy rzecz się dzieje, ubiór znaczy o wszystkim. Przez przypadek zamieniają się więc na tożsamość, co oczywiście powoduje wiele sytuacji, przeważnie przykrych.

Żebrak zostaje królewiczem, a królewicz trafia pomiędzy najgorszych ludzi tamtego świata, złodziei, żebraków, oszustów i morderców. Cierpi przez głód, przemoc fizyczną, upokorzenia, niesprawiedliwość. Na własnej skórze doświadcza jak wygląda życie większości ludzi w jego królestwie. Kilka razy o mało nie traci życia lub zdrowia, ale spotyka także na swojej drodze ludzi, którzy mu pomagają. Zaś żebrak zamieniony w następcę tronu, po pierwszym etapie lęku w życiu, którego wcześniej nie znał, najpierw zaczyna cieszyć się i doceniać jego plusy, natomiast później zaczyna tęsknić za rodziną oraz możliwością bycia sobą. Jako królewicz wciąż musi udawać kogoś, kim nie jest. Na szczęście, po wielu trudach, prawdziwy władca z pomocą Toma odzyskuje swoją tożsamość.

Książka dla dzieci?

Mark Twain to autor wielu książek, w tym tych przeznaczonych dla dzieci. To twórca m.in. przygód legendarnego Tomka Sawyera oraz Huckleberry Finna, które to książki ze względu na ich język zostały w niektórych amerykańskich bibliotekach zbanowane. Chodziło o używanie słów obraźliwych, takich jak “nigger”. Twain przykładał wagę do tego, żeby jego książki były realistyczne. Używał takiego języka, jakiego używano w czasach, w których była osadzona fabuła jego bohaterów*.

Podobny stopień realizmu jest zresztą także w Królewiczu i żebraku. Nie ma tu wprawdzie kontrowersyjnych słów, ale jest sporo przemocy oraz dokładnych opisów. Jak na przykład ten o metodach “przysposabiania” żebraków do wzbudzania litości i wyłudzania większych danin. Twain opisuje jak próbowano okaleczyć w ten sposób także królewicza. Na szczęście podstęp się nie udał i dziecko pozostało zdrowe. Ten rodzaj przygód faktycznie może nie do końca się nadaje dla małych dzieci, myślę jednak, że dziesięciolatek będzie już w stanie zrozumieć pojęcia dobra i zła, które Twain przemyca. Nawiasem mówiąc, dzięki szczegółowości Twaina można dokładnie stwierdzić, że tytułowy królewicz oraz żebrak mieli w czasie tych przygód właśnie dziesięć lat.

Zresztą nie tylko dzieci mogą wynieść coś ciekawego z tej książki. Dorośli, jeśli tylko chcą, mogą także wziąć do serca przestrogę, żeby słuchać dzieci uważniej, bo gdyby dać możliwość powiedzenia królewiczowi lub Tomowi prawdy już na początku, to cała sytuacja ze zmianą zostałaby rozwiązana o wiele szybciej. Gdyby tylko ktoś im uwierzył… 

Realizm epoki

Oprócz wątków moralnych, ciekawe są także realia, które opisuje Twain. W moim wydaniu na końcu książki są przypisy, w których autor powołuje się na konkretną bibliografię, z której zapożyczył historie wykorzystane w książce oraz surowe prawa, jakie wtedy panowały. Za kradzież nawet niezbyt cennej rzeczy (choć to pojęcie względne) można już było nawet zawisnąć. Za otrucie być ugotowanym w oliwie. Ludzie wtedy ogólnie byli bezlitośni i okrutni, a świat był (i jest nadal) niesprawiedliwy i niebezpieczny dla małych dzieci.

Od czasu do czasu męczyły mnie dłużyzny opisów, ale to jest tylko mój odbiór. Myślę, że ogólnie Królewicz i żebrak to wartościowa, mądra i dobrze napisana książka. Możliwe tylko, że są jakieś nowsze wydania, w których tłumaczenia są nieco bardziej współczesne. Myślę, że może to znacznie zwiększyć przystępność języka oraz przyjemność z czytania tej historii.


* To, że Twain używał takich słów, wcale nie oznacza, że był rasistą i jego książki powinny zostać zabronione. Uważam, że ekstremalna poprawność polityczna nie jest dobra dla nikogo. Poza tym nie wolno zacierać i zmieniać historii osób Czarnoskórych, która jest taka, jaka jest. To przyszłość należy zmieniać.


Może Cię także zainteresować: Fikoty Family. Ten Karpiowy | Przygody Münchhausena


Subiektywna ocena: 7/10
Tytuł: Królewicz i żebrak
Tytuł oryginału: The Prince and the Pauper
Autor: Mark Twain
Tłumaczenie: Tadeusz Jan Dehnel
Wydawnictwo: Iskry
Data wydania: 1962
Data pierwszego wydania: 1881
ISBN: —
Liczba stron: 244

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *