Statystycznie rzecz biorąc | J. Bąk

Statystycznie rzecz biorąc | J. Bąk

Statystycznie rzecz biorąc

Dawno dawno temu zadałam Janinie pytanie na Facebooku, czy jest jakaś książka, która pomoże zrozumieć statystykę takiemu noobowi jak ja, “stającemu w płomieniach na widok liczb”. Nigdy mi nie odpisała, więc pewnie wpadło to do facebookowego czyśćca. Ale nie mam za złe, bo właściwie to Statystycznie rzecz biorąc, to jest doskonała odpowiedź. 

Książka ta jest wyjątkowa. Nigdy nie przeczytałam innej książki o statystyce, więc nie wiem tego na pewno, ale wydaje mi się, że to nie jest typowy sposób pisania o tej nauce. Janina wyjaśnia w niej podstawy różnych zagadnień statystycznych i robi to w fantastycznie lekkim stylu, którym przypomina trochę pasty (definicja), ale jednocześnie jest świeży i oryginalny. Jest “Janinowy”.

Z książki faktycznie dowiemy się wielu dziwnych ciekawostek jak tego, co czekolada ma wspólnego z Nagrodą Nobla, czy owce rozpoznają twarze ludzkie, oraz o co chodzi z tym martwym łososiem. To właśnie dzięki nim Janina tłumaczy niektóre podstawowe pojęcia, problemy i błędy związane z tą dziedziną. Ale, nie ma się co łudzić, statystyki się z tej książki na pewno nie nauczymy. Tylko, że Janinie raczej na tym nie zależało.

To nie podręcznik

Autorka raczej chce uświadomić czytelnika, że po pierwsze naukowcy także popełniają błędy; że należy być zawsze ostrożnym przed przyjmowaniem wyników jakichś badań jako pewnika. Po drugie, ludzie wysługują się statystyką i to niekoniecznie w szczytnych celach. Autorka chce więc czytelnika nauczyć, jak takie matactwa wykrywać i dać do tego narzędzia. 

Większość ludzi nigdy nie miało styczności z przygotowywaniem badań oraz obróbką danych liczbowych, bo niby gdzie. Nie mają oni żadnego pojęcia na co uważać przy wyciąganiu wniosków z mądrze wyglądających kolorowych wykresów pokazywanych w mediach. Nie wiedzą też, że wartość merytoryczna tych danych jest często wątpliwa, bądź są one celowo przedstawione w taki sposób, żeby wprowadzić w błąd nieuważnych odbiorców. Janina pokazuje to na świetnym przykładzie z polskiego podwórka, czyli jednym z wykresów telewizyjnych. Wykres ten miał nieprawidłową skalę i przedstawiał malutki wzrost budżetu jako ogromny. 

Statystycznie rzecz biorąc
Statystycznie rzecz biorąc

Oprócz tego pokazuje, dlaczego stwierdzenia, że jeśli wychodzimy na spacer z psem, średnio mamy po trzy nogi, a zebra jest szara, są totalnie błędne. Dobiera się też do skóry twórcom teorii alt-medowych, np. antyszczepionkowców, którzy twierdzą, że szczepienia powodują autyzm, co jest kompletną bzdurą. Tłumaczy, że korelacja to nie to samo co przyczynowość oraz, że dobór próby badawczej mają podstawowe znaczenie. Wyjaśnia, że trudno jest zaprojektować dobre badanie. Jeszcze trudniej wyciągnąć z niego prawidłowe wnioski i fajnie by było, gdyby wiedza o tym wszystkim stała się powszechniejsza.

Spora część z tych anegdotek nie była dla mnie nowa, ale nadal kilka rzeczy mnie totalnie zaskoczyło. Na przykład tam gdzie Janina omawia dobre i złe wykresy. Naprawdę, nigdy by mi do głowy nie przyszło, żeby odwrócić skalę wykresu i pokazać wzrost jako spadek. Od tej pory zaczynam uważniej przyglądać wszelkim graficznym prezentacjom danych.

Pluszowo mi

Obserwuję Janinę już od dłuższego czasu, lubię jej styl pisania i mega szanuję ją za oryginalność i talent. Każdemu jednak zdarza się ten jeden czekoladowy płatek za dużo (odsyłam do słynnej sceny Monty Pythona) i niestety momentami w tej książce robi się przesadnie pluszowo. Na szczęście to są raczej momenty, bo zaraz wchodzi jakaś ciekawa informacja lub coś innego, co przerywa tę przepluszowioną narrację. 

Ale to są nieważne detale, bo idea przyświecająca książce jest zacna. Warto uważnie patrzyć  na wykresy i dane. Ta ostrożność być może kiedyś ustrzeże nas przed pomyłką, która może nas kosztować coś więcej, niż tylko utratę pieniędzy. 


Subiektywna ocena: 7/10
Tytuł: Statystycznie rzecz biorąc, czyli ile trzeba zjeść czekolady, żeby dostać Nobla?
Autor: Janina Bąk
Wydawnictwo: W.A.B
Data wydania: 2020
ISBN: 9788328072602
Liczba stron: 320

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *