Opowiadania | M. Gogol

To było moje pierwsze zetknięcie z tym autorem i raczej ostatnie. Po kilkunastu opowiadaniach zawartych w tomiku Gogola pod prostym tytułem Opowiadania odniosłam wrażenie, że jeśli przeczytać jedno, to prawie jak przeczytać wszystkie. Nie przeczę, że jest to literatura świetnie napisana, ale jednak co do zasady pokazuje to samo i robi to w bardzo podobny sposób.

W skrócie opowiadania Gogola są satyrą o przywarach ludzkich. Autor pisze o bucie, zadufaniu, skrajnym uporze, okrucieństwie oraz ogólnym zepsuciu i choć teoretycznie każde opowiadanie jest o czymś innym, to wniosek wypływa jeden – Rosja Gogola była miejscem bardzo smutnym. Dwaj przyjaciele pokłócili się o głupotę i przestali się z dnia na dzień odzywać, a wszystko przez zachłanność. Pewien filozof przez przypadek znalazł się w nieodpowiednim miejscu i przez to ostatecznie traci życie. Kowal za wszelką cenę chce zdobyć najładniejszą dziewczynę we wsi i brata się z diabłem. Pewien urzędnik zbytnio zadziera nosa i ten nos mu ucieka. Biedny urzędnik traci jedyną cenną rzecz i szuka pomocy, niestety nie znajduje zrozumienia i źle to się dla niego kończy. Te opowieści nie mają skomplikowanych fabuł, ale ogromnym talentem Gogola jest plastyczność miejsc i postaci.

Rosja Gogola

Gogol pisze o Rosji, w której żył (1809 – 1852) i jak zapowiada Dąbrowska w przedmowie jest świetny w oddawaniu realizmu swoich bohaterów i mistrzowsko używa alegorii. Robi to w sposób prosty, ale elegancki, potrafi jednym zdaniem nakreślić nie tylko wygląd, ale i charakter opisywanej postaci i to jest genialne. Na przykład naderwane guziki w płaszczu są alegorią do ogólnej niechlujności opisywanego bohatera, oraz całej kategorii ludzi jego pokroju. To jest niesamowite, ponieważ czytając można sobie zwizualizować dokładnie miejsca i ludzi, których autor opisuje. Do tego jego satyra nie jest agresywna, nie obraża, nie odrzuca, nie wyśmiewa wprost. Autor raczej kieruje czytelnikiem i wskazuje mu drogę, niż prowadzi go za rękę. 

Są w tych opowiadaniach także elementy fantastyczne jak czarownice, diabły, duchy oraz elementy abstrakcyjne, jak ożywający nos, ale moim zdaniem one są tylko elementem dodatkowym. Najważniejszym tematem jest marna moralność ludzi tamtych czasów. Nie muszę czytać więcej Gogola, żeby zapamiętać, że Rosja XIX wieku była miejscem niezupełnie dobrym. Zresztą, gdzie było wtedy lepiej? Ale można Gogola czytać tylko dla świetnych opisów postaci. Tak, to tak.

Może Cię także zainteresować: Sztukmistrz z Lublina | Fałszywa waga

Subiektywna ocena: 6/10
Tytuł: Opowiadania
Autor: Mikołaj Gogol
Tłumaczenie: Jerzy Brzęczykowski, Julian Tuwim, Jerzy Wyszomirski
Słowo wstępne: Maria Dąbrowska
Wydawnictwo: Czytelnik
Data wydania: 1984, Wydanie III
ISBN: –
Liczba stron: 216